Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin Güney Kıbrıs Rum İdaresi’ne (GKRY) yönelik silah ambargosunu büsbütün kaldırma kararını kınayarak, “ABD idaresinin Ada ve bölgedeki gerginliği artırma değerine aldığı karar kabul edilemezdir.” tabirlerini kullandı.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin GKRY’ye uyguladığı silah ambargosunu büsbütün kaldırma kararı hakkında yazılı açıklama yaptı.
ABD’nin, GKRY’ye on yıllardır uyguladığı silah satış kısıtlamasını 2020’de kısmen kaldırdığı hatırlatılan açıklamada, ABD’nin 2021’de birebir kararı yinelediği ve son olarak 16 Eylül 2022’de alınan yeni bir kararla GKRY’ye uygulanan silah ambargosunu büsbütün kaldırdığını açıkladığı kaydedildi.
Açıklamada, “ABD idaresinin Ada ve bölgedeki gerginliği artırma değerine aldığı bu karar kabul edilemezdir. Rum tarafına her tıp silah satışını hür bırakma kararı, Rum tarafının son periyotta kaygı verici boyutlara ulaşan silahlanma ve askeri faaliyetlerinin ABD idaresi tarafından desteklendiğini açıkça göstermektedir. Rum tarafının Fransa ile akın helikopterleri satış muahedesi imzaladığı, füze sistemi, radar sistemleri ile askeri gereç temin etmeye yönelik eforlarını arttırdığı bu periyotta, ABD’nin Rum tarafına silah satışını özgür bıraktığını açıklaması kaygı vericidir.” sözleri yer aldı.
“Türkiye’nin aktif ve fiili garantisinin devamının hiçbir şartta tartışılması bile kelam konusu olamaz”
ABD’nin, bir taraftan Rum tarafını silahlandırmaya karar verirken, başka yandan Ada’daki iki taraf ortasında bir muahedeye varılmasını ve bölgede istikrarın sağlanmasını desteklediğini tez eden samimiyetine inanmanın güç olduğu kaydedilen açıklamada, ABD’nin Rum tarafına satacağı silahların ve askeri teçhizatın gayesinin kim olduğunun açık olduğu belirtildi.
Açıklamada, “Bu nedenle, bölgedeki ve Ada’daki yasal hak ve çıkarlarımızı korumak için Garanti Mutabakatı ile temin edilen ana vatan Türkiye’nin aktif ve fiili garantisinin devamının hiçbir şartta tartışılması bile kelam konusu olamaz ve bu kurallarda her zamankinden daha hayati olduğu ortadadır. ABD dahil üçüncü tüm taraflardan GKRY’nin kışkırtıcı siyasetlerine takviye vermekten vazgeçmeleri ve Ada’daki iki devletin hâkim eşitlik ve eşit milletlerarası statüleri tabanında sürdürülebilir bir mutabakata varmalarına yardımcı olmalarını beklediğimizi bu vesileyle bir defa daha vurgulamakta yarar vardır.” denildi.
Dışişleri Bakanlığı’ndan tepki
Dışişleri Bakanlığı, “ABD’nin GKRY’ye yönelik silah ambargosunu kaldırma istikametindeki 2020 Eylül ayında aldığı kararın kapsamını genişletmesini şiddetle kınıyoruz. KKTC makamlarının kelam konusu karara ait yansısını tümüyle destekliyoruz” açıklamasını yaptı.
Ne olmuştu?
ABD Dışişleri Sözcüsü Ned Price, ABD’nin GKRY’ye uyguladığı silah ambargosunu bir yıllığına kaldırdıklarına ait yazılı açıklama yapmış, şu sözleri kullanmıştı:
“Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 2023 mali yılında yine ihracat ve savunma gereçlerinin transferlerinin onaylanmasına müsaade vermek için Kıbrıs Cumhuriyeti’nin (GKRY) ilgili mevzuat kapsamında gerekli şartları yerine getirdiğini tespit etmiş ve Kongre’ye bildirim etmiştir. Şartlara uygunluk yıllık olarak bedellendiriliyor. Bu tespit ve belgelendirmenin bir sonucu olarak, Bakan, 2023 mali yılında Kıbrıs Cumhuriyeti (GKRY) için savunma ticareti kısıtlamalarını kaldırdı.”
Sözcü, Washington’un milletlerarası silah ticareti düzenlemelerinin, 1 Ekim 2022’den itibaren geçerli olmak üzere yeni politikayı yansıtacak halde değiştirileceğini kaydetti. 2019 Doğu Akdeniz Güvenlik ve Güç İştiraki Yasası ve 2020 Mali Yılı Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası kapsamında ABD’nin savunma eserlerinin Rum idaresine ihracat kısıtlaması iki şarta bağlanmıştı.
Bu iki yasaya nazaran, ABD Lider, GKRY’nin kara para aklama ile çabada düzenlemeler yapması ve bunu denetleme konusundaki ıslahatları uygulama uğraşlarında ABD ile iş birliği yaptığını Kongreye raporladığı ve Rum Kısmı’nın, Rus savaş gemilerinin yakıt ikmali ve hizmet için limanlarına girişini engellemek için gerekli adımları attığını ve atmaya devam ettiğini yılda bir kere bildirdiği takdirde ilgili ambargolar yıllık olarak kaldırılıyor.
Dışişleri Bakanlığı GKRY’nin durumunun kelam konusu kanunlara uygunluğunu yıllık olarak gözden geçirip Kongre’ye bildiriyor.
Eski ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da emsal bir karar almıştı.