6 Şubat’ta yaşanan sarsıntı felaketlerinin akabinde, uzmanlar bu boyuttaki yıkımların geride bırakacağı tesirleri de konuşmaya başladı. Geride kalanların acıları ve travmalarının yanında bir de temel muhtaçlıkları bulunuyor. Bunun için tüm Türkiye seferber oldu. Yıkımın boyutu çok yüksek olurken, 10 vilayet etkilendi. Pekala zelzele felaketi sonrasında çevresel faktörler ne olacak?
Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki sarsıntıyla yıkılan 10 vilayet bulunuyor. Şiddetli zelzelelerin üzerinden 10 gün geçti. Son belirlemelere nazaran 35 binden fazla can kaybı bulunuyor.
10 vilayette yıkıma yol açan sarsıntılarda hasar tespit çalışmaları da devam ediyor. Çalışmalara zelzelenin hissedildiği 3 vilayet daha eklenerek, 33 bin 143 binanın 153 bin 506 bağımsız ünitesinin ağır hasarlı ve yıkılmış olduğu olduğu tespit edildi.
6 bin 849 binada 46 bin 640 ünite orta hasarlı, 59 bin 995 binada 439 bin 647 ünite az hasarlı, 108 bin 840 binada 535 bin 490 bağımsız ünite de hasarsız olarak belirlendi.
Depremin arkasında bıraktığı yıkım için Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Etraf Muhafaza Teknolojileri Kısmı Öğretim Üyesi Yasin İlemin, yıkımın etrafa oluşturacağı ziyana yönelik öngörülerini bir flood’la paylaştı.
‘Büyük bir tehlike bizi bekliyor! Araştırma alanım tabiat ve ekoloji olduğu için aktarmam gerekiyor. Yaşanan büyük zelzele sonucu devasa bir enkaz ve moloz ortaya çıktı. Bu hafriyatlar uygun bertaraf edilmezse yaşadığımız binlerce kayıptan fazlasını verebiliriz. Nasıl mı?’ biçiminde başladığı paylaşımda, ‘Deprem sonucu yıkılan binalardan ortaya saçılan enkazlarda insan sıhhati ve ekosistem için ziyanlı pek çok husus bulunuyor. İzolasyon unsurlarındaki kimyasallar, ziyanlı plastik türevleri ve asbest bunların başında geliyor’ dedi.
“Yakında yıkılan binaların yerine yeni bina inşaatlarına başlanacak” diyen uzman şöyle devam etti:
İnşaat öncesi hazırlık evresinde mevcut hafriyatlar doğal alanlardaki vadi tabanlarına, doğal sulak alanlara ve tarım alanlarına dökülürse bölgede büyük bir tehlike başlayacak. Birinci olarak husus çevrimleri (su döngüsü) ile bu ziyanlı unsurlar toprağa ve yeraltı sularına karışacak. Buna bağlı olarak tarım alanlarında yetişen besinler beşerler tarafından tüketildikçe uzun vadede başta kanser olmak üzere hastalıklar görülecek.
“Öte yandan bölge tarım cenneti olduğu kadar eşsiz bir biyolojik çeşitliliğe sahip. Doğal alanlara özensiz bırakılacak bu ziyanlı unsurlar ekosistemdeki besin zinciri ile bütün biyolojik çeşitliliği olumsuz etkileyecek.”
Belediyelerin, Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının, Tarım ve Orman Bakanlığının, akademisyenlerin, uzmanların ve doğaseverlerin birlikte çalışması çok kıymetli. Ortaya çıkan enkazın belirlenecek sızdırmasız alanlarda bertaraf edilmesi gerekiyor.
“Bu devasa sarsıntı enkazında geri dönüşüm ile pek çok materyal (plastik, metal ve cam) tekrar kullanılabilir. “
uzun vakittir bölge insanı ile emek veren kıymetli arkadaşım Emin Yoğurtçuoğlu bölgeye dikkati çekti. Bahse hassaslığını çabucak gösteren ve harekete geçen bakan yardımcımız Mehmet Emin Birpınar alandaki bağlantı eksikliğinden kaynaklı hatayı düzeltti ve gerekli talimatları vererek güzelim kuş cennetinden çöp ve molozlar toplanmaya başlandı.
“Evet zelzeleler binlerce canımızı aldı. Geride kalan insanlarımızın daha hoş bir geleceğe ulaşabilmesi için yapacağımız şey çok kolay. Üzerinde yaşadığımız doğayı korumak ve anlamak.”
Prof. Dr. Naci Görür de katıldığı Fatih Altaylı programında zelzele felaketinin akabinde büyük meselelerin ortasında enkaz ve molozlara dair etraf felaketini vurgulamıştı.
Görür’ün, Habertürk’te yaptığı açıklamalarda bu sözleri de çok dikkat çekmişti:
Bugünkü zelzelede 4-5 sene evvel yapılmış, güya sarsıntı yönetmelikle yapılan binalar çökmüş. Çevreyi kirletmeyeceğiz. Artık milyonlarca ton yapı materyali molozlar çıktı. Artık bunları nasıl bertaraf edeceğimizi düşünelim. Yoluna nazaran bertaraf etmezsen bunlar sana hastalık olarak geri döner. Şu anda İstanbul’da yahut orada çıkan atıkları kamyonlarla taşıyıp, bitiremezsin. Çevreyi sarsıntıda heder etmeyeceksin. Zelzelesi çevreyi yok edece halde olmasına müsaade etmeyeceksin.
Bilim adamlarının dikkat çektiği felaketlere kulak vermek için tahminen de vakit hiçbir vakit geç değildir?
