MERT İNAN İstanbul – Bu defin süreci sırasında tüm kentler ile Atatürk’ün doğduğu meskenin bahçesi, Kore’deki Türk şehitliği, Suriye’deki Süleyman Şah Türbesi ve Kıbrıs olmak üzere 105 yerden getirilen vatan toprağı Ata’nın mezarına konuldu.
Kabristana konulmak üzere ayrıyeten; Çanakkale, İnönü, Sakarya, Dumlupınar Zafer Meydanı, Hava Kuvvetleri ile çeşitli şehitliklerden getirilen ve Etnoğrafya Müzesi’nde koruma edilen vatan topraklarının tamamı, 3 Kasım 1953 günü Anıtkabir Denetim Şefliği’ne teslim edildi.
İzmir’den gönderilen vatan toprağını, dönemin İzmir Belediye Başkanı Rauf Onursal Zübeyde Hanım’ın mezarından şahsen elleriyle alırken, Yugoslavya Hükümdarı Majeste Aleksandr’ın gönderdiği Yugoslavya toprağı ise vatan toprağı olmadığı için Anıtkabir’e konulmadı. Bunların dışında Yunus Emre’nin mezarından alınan toprak ile Atatürk Orman Çiftliği’ne Ata’nın kendi elleriyle diktiği bir ağacın tabanından alınan toprak da Anıtkabir’e teslim edildi.
O periyot Siyasal Bilgiler Derneği’ne üye üniversiteliler ise kanlarıyla yoğurdukları toprağı Anıtkabir’e getirdi. ABD’den ise Anıtkabir Barış Parkı’na 200 adet armağan mavi çam gönderildi.
‘Heybetinden hiçbir şey yitirmemiş’
Atatürk, İnönü ve Bayar’ın Cumhurbaşkanlığı’nda Çankaya’da vazife yapan bürokrat Haldun Derin, “Çankaya Özel Kalemini Anımsarken 1933-1951” başlıklı hatıratında 10 Kasım günü Dolmabahçe’de yaşananları şöyle kaleme alıyor: “10 Kasım sabahı, Saray koridorlarında bir koşuşma oldu. Salih Bozok kendini vurdu sesleri işitildi… Yatak odasına girdik. O üstün baş, rahat döşeğinde, heybetinden hiçbir şey yitirmemiş… Yalnız, altın saçları ortasında beyaz teller göze batıyor; beden ise biraz ufalmış… Kalem odamıza koşar üzere döndük. Kimse konuşmadı. Birden hüngür hüngür ağlamaya başladık…”