Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’taki zelzelelerin akabinde, beklenen Marmara sarsıntısı nedeniyle bütün dikkatler İstanbul’a çevrildi. Kentte 2000 yılı öncesinde inşa edilen çok sayıda yapı bulunuyor. Bu yapıların bir kısmı ise Marmara Denizi’ne yakın ilçelerde yer alıyor.
Uzmanlar, birçok eski zelzele yönetmeliğine nazaran yapılmış olan binaların, zayıf yer yapısından ötürü muhtemel bir sarsıntıda hasar görmemesi için mevcut sarsıntı yönetmeliğine uygun halde süratle yenilenmesi gerektiği konusunda ikazda bulunuyor.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İnşaat Mühendisliği Geoteknik Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Ümit Karadoğan, İstanbul’un tarih boyunca zelzelelerin yaşandığı bir kent olduğunu söyledi.
İstanbul’da geçmişte meydana zelzeleler nedeniyle önemli yıkımların yaşandığını belirten Karadoğan, “İstanbul’da 200-250 yıllık dönemlerde büyük zelzeleler oluyor. İstanbul’da son devirlerde bir sarsıntının yaşanacağı uzmanlar tarafından öngörülüyor.” dedi.
Tüm gözler İstanbul’da
Beklenen sarsıntı nedeniyle tüm gözlerin İstanbul’a çevrildiğini lisana getiren Karadoğan, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bu nedenle İstanbul’un yer yapısı gündeme geldi. İstanbul çok değişken bir taban yapısına sahip, bölge bölge değişebiliyor. Avcılar, Küçükçekmece, Büyükçekmece alüvyon tabanlardan oluşuyor. Bu nedenle bu yerler problemli yerler. Anadolu Yakası’nda Maltepe ve Kartal’ın kıyı tarafları yer açısından külfetli. Kuzeye gitgide taban daha çok kayalardan oluşuyor. Fatih’te, Eminönü bölgesi hariç yer sağlam. Eminönü’nde dolgu yer bulunuyor ancak Ayasofya, Süleymaniye’nin olduğu kısım kayalardan oluşuyor, buralarda yer güçlü. Ancak bir ilçeye büsbütün düzgün demek yanlışsız değil. Her ilçenin taban yapısına parsel parsel bakmak gerekiyor. Bir yerin zeminin uygun olması zelzeleye hazırlıklı olma acısından kâfi değil.”
“İstanbul’un Marmara’ya hudut olan yerleri alüvyon topraktan oluşuyor”
Zemin yapısı nedeniyle İstanbul’da Marmara Denizi’ne yakın ilçelerde toprak yapısının zayıf olduğunu vurgulayan Karadoğan, “İstanbul’un Marmara’ya hudut olan yerleri alüvyon topraktan oluşuyor. Bu nedenle kıyı tarafları birinci derecede zelzeleden etkilenecek yerler. Buradaki yapıların mevcut sarsıntı yönetmeliğine uygun halde gözden geçirilmesi, güçlendirilmesi yahut yine yapılması gerekiyor. Uygun yer etüdü yapılarak hakikat biçimde buraya konutları yapmamız lazım.” tabirlerini kullandı.
“Kentsel dönüşümün bilhassa Marmara’ya kıyısı olan yerlerde hızlandırılması lazım”
İstanbul Arel Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Recep Özay ise İstanbul’un Tuzla’dan Gümüşyaka’ya kadar uzanan kıyı kısmındaki birçok yerin, yumuşak tabandan oluştuğunu belirtti.
Sahil kesitlerinde ayrıyeten korozyonun da fazla olduğunun altını çizen Özay, “Örneğin Zeytinburnu ve Yeşilköy’de korozyon tesirli. Avcılar’da ise taban yumuşak, kil katmanı var. Beylikdüzü civarında 2000 öncesi eski yapılarda taban etüdü yok. Büyükçekmece’nin ise yeri düşünceli. Fatih’in Samatya ve Yedikule mahallerinde yer istikametinden külfetler var.” diye konuştu.
Kadıköy Fenerbahçe, Kurbağalıdere civarı yer kötü
Özay, Büyükçekmece’den Silivri’ye kadar uzanan yazlıkların tehlike altında olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Buralarda denetimsiz bir halde 60’lı, 70’lı yıllarda yapılmış çok katlı binalar var. Binaların temel sistemleri çok korozyondan ziyan görmüş, materyal ve taban tarafından berbat durumda. Buradaki binaların çok acil riskli bölge ilan edilmesi lazım. Anadolu Yakası’nda Tuzla’da yer sorunlu yerler var. Lakin burada yapı stoğu çok eski değil. Kadıköy Fenerbahçe, Kurbağalıdere civarı yer makus. Eski binalarda taban etüdü yok, üst yapı ve materyal de ömrünü tamamlamış. Kentsel dönüşümün bilhassa Marmara’ya kıyısı olan yerlerde hızlandırılması lazım. İstanbul’un birçok noktasında binalar eski yönetmeliğe nazaran yapıldı. Bilhassa 70’li, 80’li yıllarda yapılan binalarda yer raporu ve mecburiliği yoktu. Binalar yumuşak yer üzerine klâsik kurallar çerçevesinde yapıldı.”